Былтыр 1 наурыздан бастап еліміз бірыңғай уақыт белдеуіне көшкені мәлім. Нәтижесінде, қолданатын уақытымыз еліміздің батыс өңірлерімен, сондай-ақ көршілес Өзбекстан және Қырғызстан мемлекеттерімен теңестірілді. Бірақ Үкіметтің бұл шешімін көпшілік қолдағанымен, оған қарсы шыққандар қарасы да аз болған жоқ. Алматы қаласының тұрғыны жариялаған петицияға бір жарым ай ішінде 50 мың адам қол қойғаны – соның айғағы.
Уикипедияда жазылғанындай, белдеулік уақыт алғаш рет АҚШ-та 1883 жылы, КСРО-да, оның ішінде Қазақстанда 1919 жылы 1 шілдеде енгізілген. Еліміздің аумағы 5, 6-сағаттық белдеуге жатқызылған. Табиғи жарықты тиімді пайдалану және электр энергиясын үнемдеу мақсатында 1930 жылғы 16 маусымда КСРО Халық комиссарлары кеңесінің қаулысы бойынша кеңес одағының барлық жерінде сағат тілі 1 сағат ілгерілетілген. Осыған сәйкес 5-сағаттық белдеудегі сол кездегі астанамыз – Алматы қаласының уақыты 6-сағаттық белдеуге көшірілген.
Биотехнолог мамандардың айтуынша, кеңес дәуірінде еліміздегі уақыт белдеуі экономикалық мүдде үшін 8 рет өзгертілген. Сөйтіп, отандастарымыз бір ғасырға жуық табиғи циклге үйлеспейтін қате уақыт белдеулерінде өмір сүріп келді. Соның салдарынан адамдардың ұйқысы қанбай, күйзелісі артып, обыр, жүрек-қан тамыр аурулары, суицид, тіпті ажырасу да көбейе түскен. Ал 5-уақыт белдеуіне көшу халқымыз үшін жаңа уақыт белдеуі немесе жай эксперимент емес, керісінше, тарихи әрі табиғи уақытқа оралу болып саналады. «География және су қауіпсіздігі институты» АҚ-ның мәліметінше, Қазақстан аумағы 4 сағаттық белдеуде орналасқан. Ел аумағының 7 пайызын – UTC +3, 40,1 пайызын – UTC +4, 48,5 пайызын – UTC +5, 3,7 пайызын UTC +6 қамтып отыр. UTC+5 уақыт белдеуі ел халқының 76 пайыздан астамына – 15 млн 240 мыңнан аса тұрғынға өте қолайлы екені анықталды.
Уақыт белдеуін өзгертуге Қостанай облысының тұрғындары бастамашы болған. Себебі бұл өңірде табиғи уақыттан 1 сағат 46 минут айырмашылық бар еді. Қостанайлықтар үшін UTС +5 емес, UTС +4,5 тиімді болып шықты. Бірақ олар өздері үшін тиімді уақытты емес, пайдалануға қолайлы уақытты таңдапты. Өйткені 5-уақыт белдеуі шетелдерге сапарға барғанда қарым-қатынас жасауға оңтайлы.
Үкімет уақыт белдеуін өзгертуге қарсылық білдірушілердің петициясын қарау үшін 60 адамнан тұратын арнайы жұмыс тобын құрған. Оның отырыстарында жергілікті тұрғындардың, мемлекеттік органдар өкілдерінің, ғалымдар мен сарапшылардың пікірлері мұқият ескерілген. Топқа мүше болып кірген астрономдар мен астрофизиктер талқылау барысында астрономиялық тұрғыдан 5-уақыт белдеуі еліміз үшін ең қолайлы уақыт саналатынын алға тартып, енгізілген өзгеріс ұтымды екенін дәлелдеген. Олар жаңа уақыт белдеуіне көшкен кезде ұйқының бұзылуы, шаршаңқылық сияқты уақытша қиындық туындайтынын да жасырмаған. Себебі отандастарымыздың 94 жыл бұрын бұзылған биологиялық ырғағын қалпына келтіруге біраз уақыт керек. Ал уақыт белдеуінің өзгеруі адам ағзасына теріс әсер ететіні туралы нақты дәйекті ғылыми дерек жоқ. Қоғамдық денсаулық сақтау ұлттық орталығының өкілдері адамдардың биологиялық ырғағын сақтау мықты денсаулықтың, жұмысқа құлшыныстың және ұзақ өмір сүрудің негізі дей келіп, еліміздің бірыңғай уақыт белдеуіне көшуі халқымыздың өмірдің табиғи ырғағына оралуына мүмкіндік бергенін растаған. Сондықтан жұмыс тобы ел тұрғындарының осы уақытқа бейімделуі үшін ерте жатып, ерте тұруға үйренуі және физикалық белсенділікті арттыруы қажеттігін атап айтқан.
Алайда күн сәулесі өзге аймақтарға қарағанда әлдеқайда ерте түсетін кенді Алтай өңірі жұртшылығының жаңа уақыт белдеуіне көндігуі қиынға соғып, шағымдануын жалғастыра берді. Олар: «Егер бұрын таң бізде сағат 3.30-да ататын болса, қазір 2.30-да атады. Күн бұрын сағат 8-де бататын болса, қазір 7-де батып кетеді. Малымызды бұрын таңғы 6-да өріске шығаратын болсақ, енді сағат 5-те шығаратын болдық», деген уәж айтты. Осыған орай уақыт белдеуі туралы мәселені талқылау жөніндегі жұмыс тобының мүшелері өткен жылдың соңында Шығыс Қазақстан облысының Катонқарағай ауданына барып, жергілікті тұрғындармен кездесті. Нәтижесінде, қанатқақты жоба ретінде биыл ауданда жұмыс күнін сағат 8.00-ден бастап, 17.30-да аяқтау туралы шешім қабылданды. Түскі үзіліс күндізгі сағат 12.00-ден 13.30-ға дейін болып белгіленді. Аудандағы 40 мекеменің барлығы жаңа жұмыс кестесіне көшті. Ал бұрыннан таңғы сағат 8-ден бастап жұмыс істеп келе жатқан мектептер, балабақшалар мен ауруханалар жұмыс уақытын өзгерткен жоқ. Жаңа жұмыс кестесін жергілікті кәсіпкерлер де қолдады. Осы қанатқақты жобаға ақпан айында – Марқакөл, Үлкен Нарын аудандары, наурыз айында Тарбағатай, Зайсан, Күршім және Самар аудандары қосылды. Бұл жергілікті тұрғындардың жарық мерзімді бір сағат ұзағырақ пайдалануына мүмкіндік берді. Осылайша, туындаған мәселені даурықпай-ақ шешу жолы табылды. Бұл – Мемлекет басшысының азаматтардың мұқтаждықтарын өтеуде бюрократиялық кедергілерді болдырмауға бағытталған «Халық үніне құлақ асатын мемлекет» тұжырымдамасының нәтижесі.
