АҚШ долларының индексі (DXY) соңғы кездері құлдырап жатыр, бұл бірқатар экономикалық факторларға, соның ішінде инфляциялық күтулерге, Америкадағы тұтыну шығындарының баяулауына және жалпы нарықтық белгісіздікке байланысты. Бұл құбылыстың себептері туралы толығырақ Zakon.kz ақпаратында.
Инфляция туралы мәліметтер және ФРЖ реакциясы
Долларға қысым жасайтын негізгі факторлардың бірі – Америкадағы инфляцияның өсуі. Соңғы деректер PCE базалық индексінің бір айда 0,4%-ға және жылдық мәнде 2,8%-ға өскенін көрсетті, бұл сарапшылардың болжамдарынан асып түсті. Осылайша тұтыну бағасының өсуі Федералды резервтік жүйенің (ФРЖ) әрекеттеріне қатысты алаңдаушылыққа әкеледі. Егер реттеуші пайыздық мөлшерлемелерді көтермеуге шешім қабылдаса немесе тіпті экономиканың баяулауы жағдайында олардың төмендеуі басталса, бұл долларды әлсіретуі мүмкін.
Экономиканың баяулауы және тұтынушылық көңіл-күйдің төмендеуі
АҚШ-тың қор индекстері теріс динамиканы көрсетеді, Dow Jones 1,27%-ға, S&P 500 1,57%-ға және Nasdaq Composite 2,22%-ға төмендеді. Бұл инфляцияның жоғарылауынан және американдықтардың шығындарының баяулауынан туындаған инвесторлардың табыстарының нашарлауы. Бұл ретте, ақпан айында халықтың табысы 0,8%-ға өсті, алайда шығындар тек 0,4%-ға өсті, бұл күтілгеннен төмен.
Сонымен қатар, Мичиган университетінің тұтынушылық көңіл-күй индексіне зерттеуі, американдықтардың инфляцияның өсуіне және жұмыс орындарын жоғалту мүмкіндігіне алаңдайтынын анықтады.
Ұзақ мерзімді перспективада АҚШ тұрғындары инфляцияны 4,1% деңгейінде күтеді, бұл 1993 жылдан бергі рекордтық көрсеткіш.
Мұндай жағдай экономикаға қауіп төндіреді, бұл доллардың тартымдылығын төмендетеді.
Трамптың тарифтік соғыстары және олардың жағдайға әсері
Дональд Трамптың сауда саясаты нарықтардағы қосымша алаңдаушылықты тудырады. Жаңа баждарды, әсіресе импорттық көліктерге 25 пайыздық тарифтерді, сондай-ақ Қытай мен Еуропалық Одақ елдеріне қарсы ықтимал санкцияларды енгізу инвесторлар арасында алаңдаушылықты күшейтеді. Мұндай шаралар әлемдік сауданың баяулауына және долларға сұраныстың төмендеуіне әкелуі мүмкін.
Сонымен қатар, сауда соғыстарының жаңа кезеңінің болашағы қор нарықтарында құбылмалылықты тудырады, бұл инвесторларды капиталды сақтау үшін балама активтерді іздеуге мәжбүр етеді. Мұндай жағдайларда алтын және басқа да бағалы металдар, сондай-ақ криптовалюталар алдыңғы қатарға жылжиды, бұл долларды одан әрі әлсіретеді.
Теңге бағамына әсері
Доллар индексінің төмендеуі және жаһандық экономикалық тұрақсыздық дамушы елдердің валюта бағамдарына, соның ішінде теңгеге де әсер етеді. Бүгінгі таңда теңгенің долларға шаққандағы ресми бағамы – 503,42, ал рубльге – 6. Доллардың әлсіреуі теорияда теңгені қолдауы мүмкін, бірақ Қазақстанның мұнай бағасына және әлемдік экономиканың жалпы жай-күйіне жоғары тәуелділігі одан әрі "сусымалы" девальвацияға қауіп төндіреді, деп есептейді қаржыгер Арсен Темірбаев.
"Мұнай баға белгілеулерінің одан әрі өсуі жағдайында теңге нығаюы мүмкін, алайда сауда соғыстарының шиеленісуі және жаһандық нарықтардың тұрақсыздығы керісінше әсер етуі мүмкін". Арсен Темірбаев
Доллар динамикасы АҚШ ФРЖ шешімдеріне және әлемдік экономикадағы жалпы жағдайға байланысты болады. Егер инфляция өсе берсе және ФРЖ қатаң шаралар қабылдамаса, долларға қысым күшеюі мүмкін, дейді сарапшы.
